Sorumutuk Komisaun Diretivu Projetu ba da-haat.

28 Fevereiru 2023: Ohin loron, Sorumutuk Komite Diretitvu ba Projetu (KDP) ne’ebé finansia husi Uniaun Europeia (UE) no Programa Preparasaun no Implementasaun ba Projetu (PPIP) ne’ebé jere husi Banku Investimentu Europeu(BIE) hala’o iha sala konferénsia Suai, Timor Plaza.

Sorumutuk ne’e loke husi Sua Exelensia Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Planeamentu no Territoriu, Eng Jose Maria dos Reis ne’ebé mensiona hanesan tuir mai “Durante sorumutuk Komite Diretivu ba Projetu Fevereiru 2022 nian, KDP hatán ba rekomendasaun sira no muda ideia projetu neen ba faze pre-Viabilidade projetu nian. Agora sorumutuk da-haat KDP nian sei deside projetu neen ne’ebé mak sei muda ba faze viabilidade projetu nian.” Nia ko’alia liu kona-ba papél Ministeriu Planeamentu no Dezenvolvimentu Territoriu nian nu’udar knaar ida ba fasilitasaun no koordenasaun entre setór sira.

Embaixador ba Delegasaun Uniaun Europeia nian ba Timor-Leste, Sr. Marc Fiedrich, hateten katak “Globalmente setór sira ne’ebé abordadu husi PPIP tuir prioridade sira UE nian, tanba sira hotu iha relasaun ho mitigasaun no adaptasaun ba mudansa klimátika. Iha Timor-Leste, ita iha setór prioridade sira no balun husi setór sira-ne’e aliña ho proposta sira ne’ebé ohin loron hato’o ona, hanesan ezemplu, setór agro-florestal. Ami sei buka komplementaridade sira ho ami-nia projetu agro-florestal avansadu no projetu Formasaun Teknika no Edukasaun Profisional kona-ba agro-florestal.”

Sr. Edvardas Bumsteinas, Xefe Divizaun Azia no Pasifiku, BIE fó komentáriu katak “Reprezentasaun rejionál BIE nian iha Suva, Fiji sei loke ofisialmente iha semana nee. Ida ne’e ho intensaun atu hakbesik liután ba BIE nia kliente sira iha Pasifiku. BIE iha kompromisu ba PPIP no hakarak atu la’o ba oin ho estudu viabilidade sira no ikusmai prosesa pedidu formál husi Governu Timor-Leste atu finansia projetu sira.” Sr. Bumsteinas mós ko’alia liután kona-ba papél husi Portaun Global UE nian hodi kombina fundus no empréstimu ba mudansa klimátika..

Sr. Michael Jacobsen, Diretor Projetu COWI, rezumu ona rezultadu husi sorumutuk Komite Diretivu Projetu ba da-haat ne’ebé konkorda katak:

  • Fornesimentu Bee no Saneamentu – Ekipa PPIP hala’o knaar hanesan revizor IFI nian ba Planeamentu Dezenu Enjinaria Detallu (DED) iha grupu sidade Aileu, Gleno, Likisa (AGL) no Ainaro, Maliana no Suai (AMS);
  • Jestaun Lixu Solidu – Proposta projetu jestaun nasionál integradu ba residu solidariu no proposta jestaun risku ba kuidadu saúde nian ba faze Estudu Viabilidade;
  • Agro-Florestal – Proposta katak “Habelar Ai-mahon sira no Rekursus Karbonu liuhusi Kuda Ai-horis Komersial sira” Prosesu la’o ba faze Estudu Viabilidade.

Partisipante sira iha enkontru KDP ba dala haat.

Sorumutuk da-haat PSC nian simu prezensa husi: S.E. Marc Fiedrich, Embaixador Uniaun Europeia nian ba Timor-Leste, Sr. Raoul Pedrazzani, Adjuntu Asesor, Banku Investimentu Europeu(BIE) no Sr. Benoit Cambier, Xefe Gabinete Pasifiku, Banku Investimentu Europeu (BIE), Sr. Michael Jacobsen, Diretor Projetu COWI no Xefe Ekipa PPIP, Sr. Chris Manu. Sorumutuk ne’e lidera husi S.E., Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Planeamentu no Territoriu, Eng Jose Maria dos Reis. Sorumutuk ne’e konta ho partisipasaun husi S.E. Sr. Rui Gomes, Ministru Finansas; S.E. Sr. Abel Pires da Silva, Ministru Obras Publikas; S.E. Sr. Pedro dó Reis, Ministru Agrikultura no Peskas; S.E. Sr. Lino dé Jesus Torrezao, Vise-Ministru Ministeriu Administrasaun Estatal; Sr. Edvardas Bumsteinas, Xefe Divizaun Azia no Pasifiku, BIE; no mós reprezentante sira seluk husi Governu Timor-Leste, BIE, UE no Konsultor PPIP COWI.