Setór Lixu Sólidu

Lixu sólidu ho ninia tratamentu atuál ne’ebé la adekuadu sai hanesan problema kresente no ameasa ida ba ambiente no saúde públika iha Timor-Leste. Situasaun ida-ne’e konstitui problema sériu ida, no iha ligasaun maka’as ho área sira seluk hanesan: drenajen no poluisaun bee pluviál nian no blokeiu ba kanál drenajen sira, ne’ebé sei rezulta ba iha bee sa’e (inundasaun) no nível poluisaun sira ne’ebé perigozu tebes.

No mós, fo’er sira ne’ebé bee superfisiál no sistema ezgotu sira transporta ba tasi, konstitui problema boot ida, la’ós de’it bainhira laloran lori fali ba tasi-ibun sira, maibé mós fó perigu ba balada fuik sira, liuliu ba vida tasi nian no ekosistema sira, ameasa ba estuáriu sira, ahu-ruin sira, ikan no família barbarak ne’ebé mak depende tebes ba tasi. Inisiativa Tasi Moos husi EIB/AFD/KfW buka atu hadi’ak/rezolve ida-ne’e.

Nesesidade ba sistema jestaun rezídus sólidu ida-ne’ebé urjente no ba tempu naruk nian, hetan presaun hosi kresimentu populasionál ne’ebé maka’as no aumentu iha atividade doméstika no komersiál sira ne’ebé kontribui maka’as ba iha aumentu produsaun lixu sólidu nian no ninia kompozisaun, liuliu iha área urbana sira país nian.