Sorumutuk Konsulta Publika hala’o ona ba Projetu Jestaun Lixu Sólidu iha Timor-Leste

Sorumutu konsultasaun públiku rua hala’o ona iha Timor-Leste ba projetu rua kona-ba jestaun lixu sólidu; Sistema Integradu Jestaun Lixu Sólidu; no Sistema Jestaun Risku Kuidadu Saude. Sorumutu sira-ne’e ho objetivu atu informa ba parte interesada sira kona-ba avaliasaun impaktu ambientál no sosiál ne’ebé la’o hela (ESIA). Sorumutu sira-ne’e fó oportunidade atu diskute kona-ba projetu nia ámbitu no impaktu potensiál sira ho partisipante sira, inklui ofisiál governu sira, konsultór projetu sira, no reprezentante sira husi komunidade lokál sira..

Sorumutu sira-ne’e hala’o iha Munisipiu Ainaro no iha Postu Administrativu Vemasse. Ekipa projetu ne’e aprezenta informasaun detalladu kona-ba aterru ne’ebé propoin no sira-nia impaktu potensiál sira ba ambientál no sosiál. Asuntu prinsipál sira ne’ebé kobre inklui erozaun rai; poluisaun aereu no bee; no disturbansa biodiversidade.

Diskusaun sira-ne’e kobre kona-ba tópiku prinsipál haat: projetu sira-nia luan; preokupasaun ambientál, inklui impaktu ba bee-matan, mota no tasi-been; mekanizmu keixa; no impaktu reputasaun ba área aterru.

Konsultór projetu sira hato’o preokupasaun hodi esplika medida mitigasaun sira ne’ebé planeia atu minimiza efeitu adversu sira no mós asegura mekanizmu keixa sira sei estabelese molok implementa projetu.

Reprezentante governu lokál no membru komunidade sira partisipa iha sorumutu sira-ne’e, no nota katak partisipantes feto nia prezensa boot liu 20%. Aprosimasaun inkluziva ida-ne’e garante perspetiva oi-oin ne’ebé konsidera durante diskusaun.

Figure 1   Partisipante sira ba sorumutu iha Vemasse meeting (03 Maiu 2024)
Figure 2            Partisipante sira ba Sorumutu iha Cassa (30 Abril 2024)